Paragraaf 3: Weerstandsvermogen en risicobeheersing

2.1 Kwaliteit Leefomgeving

Naar aanleiding van de werkzaamheden aan de Zuidelijke Ringweg constateren we twee ontwikkelingen die invloed kunnen hebben op het beheer en onderhoud. In een aantal gebieden waar werkzaamheden worden uitgevoerd in het kader van de ARZ is er sprake van groei van de Japanse duizendknoop. Door de grondwerkzaamheden in het kader van de ARZ en het verplaatsen van grond bestaat een grote kans dat deze exoot zich kan verspreiden binnen het werkgebied van ARZ. Het bestrijden ervan is zeer kostbaar. De werkzaamheden aan de Zuidelijke ringweg zijn uitgevoerd conform een moderne overeenkomst. Er stonden flinke boetes op het te laat opleveren van het project. Dit maakte dat de aannemer vooral aan het bouwen was en met een zo groot mogelijke snelheid. We constateren daardoor risico 's voor hogere kosten voor het onderhoud en beheer nu het beheer en onderhoud van ARZ aan de gemeente is overgedragen.

2.1 Kwaliteit Leefomgeving

Door hogere verkeersbelasting door meer en zwaardere voertuigen zoals elektrische bussen zijn de komende jaren meer en ingrijpender (vervanging)maatregelen nodig dan waar in het huidige meerjarenplan onderhoud en investeringen beheer openbare ruimte rekening mee is gehouden. Het geldt voor onze kunstwerken, onze wegen, kademuren en enigszins voor riolering.

2.1 Kwaliteit Leefomgeving

In 2011 heeft de gemeente Groningen het besluit genomen om in 2035 CO2-neutraal te zijn. Alle energie die wordt gebruikt moet per 2035 afkomstig zijn van duurzame bronnen en wordt zoveel mogelijk opgewekt binnen onze gemeentegrenzen. Een belangrijk onderdeel is het verduurzamen van het gemeentelijk wagenpark voor 1 januari 2035. Een emissieloos wagenpark betekent elektrisch, waterstof-elektrisch of met waterstofverbrandingsmotoren aangedreven voertuigen én machines. Het overgaan naar een volledig emissieloos wagenpark in 2035 wordt bemoeilijkt door een aantal ontwikkelingen, zoals de netcongestie en de beschikbaarheid van bepaalde (zwaardere) emissievrije voertuigen door tragere technologische ontwikkelingen dan verwacht. Het is een complex vraagstuk met meerdere variabelen. Jaarlijks worden de variabelen beoordeeld en dat kan leiden tot meerkosten voor de gemeente. 

3.1 Werk en inkomen

De beschikbare middelen ter dekking van de uitvoeringskosten inburgering en financiële ontzorging zijn niet gekoppeld aan de taakstelling en worden dus niet verhoogd bij verhoging van de taakstelling. Voor 2024, 2025 en 2026 is er sprake van een verhoogde taakstelling wat, samen met de grote groep 'oude wetters' die ook nog begeleidt worden, leidt tot een tekort op het uitvoeringsbudget. Hiervoor worden knelpunten ingediend. Er is nog geen zicht op taakstelling tweede helft voor 2026 en de periode daarna en wat de bijbehorende uitvoeringskosten zullen zijn. Voor 2026 is er daarom een knelpunt ingediend, waarbij we ervan uit gaan dat de taakstelling voor de eerste helft van 2026 gelijk is aan die van de tweede helft van 2025. De daadwerkelijke uitvoeringskosten kunnen pas berekend worden op het moment dat de taakstelling bekend is. Actie: Volgen en rapporteren. Zodra de financiële consequenties bekend zijn, bezien hoeveel aanvullende middelen nodig zijn (knelpunt).

3.4 Sport en bewegen

Qua vergunning mag de biomassa installatie gebruikt worden. Echter is de installatie op dit moment volledig uit bedrijf. In het kader van duurzaamheid is er onderzocht of er een alternatief is middels heath pipes en pv panelen etc. Deze alternatieven blijken op dit moment financieel niet haalbaar. De biomassa dient in de boekhouding afgeboekt te worden als die vervreemd wordt, omdat er nog wel een boekwaarde op zit en er dient geïnvesteerd te worden in duurzaamheid. Dit is een financiële casus en zit ook risico in.

Diverse

De verduurzamingsopgave van het maatschappelijk vastgoed is een forse gemeentelijke (en landelijke opgave). De doelstellingen zijn vastgelegd in de Klimaatwet, waarbij we in 2030 49% minder broeikasgassen moeten uitstoten en in 2050 95% minder ten opzichte van 1990. De tendens is dat deze doelstellingen steeds verder aangescherpt worden om de opgave te versnellen. Europees is de ambitie inmiddels verhoogd naar 55% reductie in 2030 en landelijk is de intentie dit verder te verhogen naar 60%. Om deze versnelling van de ambities mogelijk te maken is diverse wet- en regeling in ontwikkeling. Een potentieel belangrijke ontwikkeling is daarbij dat de Europese Commissie voor eigenaren van maatschappelijk vastgoed een concrete renovatieverplichting instelt. Het betreft een verplichting om per jaar minimaal 3% van het vloeroppervlak van al het (maatschappelijk) vastgoed te renoveren naar de zogenaamde renovatiestandaard, waarbij dan afhankelijk van het type gebouw energielabel A++ of A+++ gaat gelden. Het invoeren van een dergelijke verplichting betekent voor onze gemeente een forse opgave en wordt betrokken bij de te actualiseren gemeentelijke Routekaart verduurzaming maatschappelijk vastgoed.

3.4 Sport en bewegen

Sportcentrum Kardinge.
Het sportcentrum Kardinge is vanaf 2023 technisch afgeschreven. Tot het moment dat het nieuwe (nog te bouwen) sportcentrum open gaat, zullen we de komende jaren stevig aan het werk moeten om het op niveau te houden. Het huidige meerjaren onderhoudsplan wordt op dit moment geactualiseerd, maar het kan niet uitgesloten worden dat wij de komende jaren verrast worden door onvoorziene gebeurtenissen en (tijdelijke) uitval van installaties.  Deze (tijdelijke) uitval heeft diverse consequenties. Financieel gaat het om kosten van vervanging/reparatie en op het gebied van dienstverlening gaat het om bijvoorbeeld tijdelijke sluiting van bepaalde delen van Kardinge, hetgeen zorgt voor inkomstenderving en imagoschade. In de begroting 2023 van Sport 050 is een jaarlijkse structurele aanvullende bijdrage van 625 duizend euro vanaf 2023 beschikbaar gesteld (waarvan 500 duizend euro voor aanvulling van de onderhoud- en beheerbudgetten). Eerder is een bandbreedte van 500 duizend euro tot 1 miljoen euro afgegeven voor aanvullend benodigd budget. In hoeverre de in de begroting 2023 toegevoegde structurele middelen toereikend zijn wordt duidelijk na de volledige analyse van de gegevens in 2025.T.a.v. sportcentrum Kardinge: extra monitoren onderhoudstoestand, actualiseren MJOP’s en project “Toekomst Kardinge”.

3.4 Sport en bewegen

De afdeling Stadsingenieurs zijn bezig met onderzoek naar de mogelijke vervuiling van slib in sloten. De onderzoeken lopen nog. Ook sloten rondom sportparken. Er bestaat een kans dat bij geconstateerde vervuiling de sloten uitgebaggerd dienen te worden rondom de sportparken.  Er zijn op dit moment (nog) geen concrete baggerwerkzaamheden noodzakelijk. Zoals het nu lijkt zal dat op z'n vroegst in 2026 aan de orde kunnen zijn. Indien er gebaggerd dient te worden gaat dit gepaard met substantiële kosten welke voor Sport050 zullen zijn. De hoogte van de kosten kunnen pas worden bepaald als het onderzoek per sportpark is afgerond. Gezien de hoeveelheid sportparken en sloten zal een gefaseerde aanpak noodzakelijk zijn.
Acties:  Volgen en rapporteren. Zodra de financiële consequenties bekend zijn, bezien hoeveel aanvullende middelen nodig zijn (knelpunt).

2.1 Kwaliteit Leefomgeving

Voldoende en schoon drinkwater is een eerste levensbehoefte en is van wezenlijk belang voor de volksgezondheid. De drinkwatervoorziening staat landelijk op de lange termijn onder druk. In de rijksbrief Water en bodem sturend (25 november 2022) worden vanwege verwachtte drinkwaterschaarste een aantal structurerende keuzes beschreven in relatie tot 'voldoende water'. Mogelijke tekorten en kwaliteitsbedreigingen bestaan ook voor de gemeente Groningen, voor zowel de lange als de korte termijn. Dit wordt mede veroorzaakt door klimaatverandering, bedreigingen van de oppervlaktewaterkwaliteit door andere gebruiksfuncties (circa 50% van het drinkwater wordt gewonnen uit oppervlaktewater). In combinatie met onze voorgenomen stedelijke uitbreiding kunnen hierbij knelpunten ontstaan. We onderzoeken ons handelingsperspectief en werken samen met waterketenpartners (waterbedrijf, provincie, waterschappen en waterbedrijf) en andere relevante netwerkpartners. We maken onze belangen kenbaar en werken aan maatregelen voor de korte termijn en lange termijn op het gebied van informeren, stimuleren en reguleren. Dit omvat maatregelen ten aanzien van drinkwaterbesparing bij bedrijven en particulieren, drinkwaterbescherming en drinkwaterwinning.

4.1 Dienstverlening

De proceskostenvergoeding voor no cure no pay-bureaus is sinds 2024 verlaagd, met als doel het terugdringen van het aantal geautomatiseerde en massale bezwaarprocedures, met name in WOZ-zaken. Door deze nieuwe wetgeving verwachten we dat deze vergoedingen op termijn dalen. Naast deze ontwikkeling zet het Noordelijk Belastingkantoor sinds 2024 extra in op kwaliteitsverbetering bij de WOZ-waardering, wat moet leiden tot minder bezwaren en lagere kosten. We blijven de rechtspraak volgen.

3.4 Sport en bewegen

De zwembaden binnen de gemeente die subsidie ontvangen (Scharlakenhof, Hoogkerk en Ten Boer), kunnen een extra uitdaging gaan vormen. De huidige stichtingsbesturen hebben het zwaar met de taken en krijgen de exploitatie niet meer rond (toenemende regeldruk, personeelstekort en de vrijwilligersproblematiek). Dit kan leiden tot extra kosten voor de gemeente als ze worden overgenomen. De consequentie is dat Sport050 een grotere rol gaat krijgen bij deze exploitatie. In technische ondersteuning, bouwkundige zaken en sturen op de kwaliteit en exploitatie. Intussen hebben twee van deze baden een extra beroep gedaan op Sport050. Waarvan één vraagt om het bad in 2026 terug te nemen. Of kijken naar andere mogelijkheden.

3.1 Werk en inkomen

Jaarlijks wordt in de meicirculaire de Wet sociale werkvoorziening (WSW) subsidie per gemeente bepaald, gebaseerd op de aantallen standaard eenheid (se) medewerkers van t-1 in combinatie met het landelijk macro budget. Het subsidiebedrag per gemeente is daarmee afhankelijk van de landelijke ontwikkeling van de se aantallen en het macro budget. De afgelopen jaren is hierdoor, los van de indexatie, het subsidiebedrag per se voor de gemeente Groningen steeds gestegen, doordat de uitstroom binnen onze gemeente lager is geweest dan landelijk. Dit levert tot nu toe steeds een financieel voordeel op voor de gemeente Groningen.
Als we nu kijken naar de verwachte prognose voor de uitstroom van WSW medewerkers bij de gemeente Groningen zien we dat deze de komende jaren sterk gaat toenemen. Hierdoor bestaat de kans dat de uitstroom van de gemeente Groningen op enig moment groter is dan de landelijke uitstroom.
Hierdoor bestaat de kans dat de gemeente Groningen op enig moment gekort gaat worden op de WSW subsidie. We kunnen niet aangeven wanneer en met welke financiële omvang, maar is wel een ontwikkeling waar we rekening mee moeten houden.
Daarnaast is het macro budget gebaseerd op de sterfhuisconstructie van de WSW populatie en gaat uit van een evenredige uitstroom over de jaren. We zien dat de landelijke uitstroom in de afgelopen jaren harder gaat dan verwacht. Hiermee bestaat de kans dat het Rijk het macro budget naar beneden gaat bijstellen, waardoor het subsidiebedrag per se lager kan worden.

2.2 Veiligheid

De Veiligheidsregio ontvangt van het rijk structureel een brede doeluitkering rampenbestrijding (BDUR). Op grond van het Hoofdlijnenakkoord en de uitwerking in het regeerprogramma zal de totale BDUR met 10% worden gekort. Bij de voorjaarsnota in 2025 zou meer duidelijkheid ontstaan over deze korting. Uit de voorjaarsnota is gebleken dat deze korting niet wordt teruggedraaid en dat het rijk deze korting niet compenseert voor 2026. Voor 2027 e.v. is de situatie nog onduidelijk. Dit betekent een korting van 1,1 mln. voor 2026. Het is nog niet duidelijk hoe de korting van 2026 door de Veiligheidsregio wordt opgevangen en wat dit gaat betekenen voor 2027 en verder.

Diverse

Per 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium met betrekking tot schijnzelfstandigheid vervallen en mag de Belastingdienst hierop handhaven. De Gemeente Groningen heeft hiervoor beheersmaatregelen ontwikkeld.

Diverse

De kwantiteit en kwaliteit van ons medewerkersbestand is randvoorwaardelijk voor het tijdig en goed kunnen uitvoeren van onze strategische doelstellingen als organisatie. Krapte op de arbeidsmarkt is geen nieuw fenomeen maar ondanks de inspanningen die we hierop plegen wel een steeds grotere uitdaging. Daarom investeren we onder andere in ons werkgeversmerk, ons carrière centrum en onze arbeidsmarktstrategie.