Paragraaf 2: Klimaat

Hernieuwbare energie

Om ons doel van CO2 neutraal te bereiken is het nodig dat we een groot deel van ons eigen energiegebruik zelf opwekken of produceren. Het gaat hierbij om elektriciteit uit zon en wind, waterstofgas, groen gas en duurzame warmte.  

Zon
In de ‘Routekaart Groningen CO2-neutraal 2035 (2025)’ stellen we dat in 2035 950 MWp aan zonnestroomvermogen geïnstalleerd is. We hebben hiervoor iets meer dan 2 miljoen zonnepanelen nodig (950 MWp geïnstalleerd vermogen). Daarmee is zonne-energie de grootste hernieuwbare elektrische energiebron binnen onze gemeente.

Wij werken vanuit het principe van De Zonneladder; de potentie van de daken moet ten volle benut worden. Van de opgave kan naar verwachting 450 MWp op daken en boven parkeerplaatsen (zonnecarports) worden gerealiseerd (een kleine 1 miljoen zonnepanelen). De resterende 500 MWp (iets meer dan 1 miljoen zonnepanelen) realiseren we in zonneparken. Eén van de aangewezen gebieden hiervoor is Meerstad-Noord .

Om iedere inwoner binnen de gemeente de mogelijkheid te bieden te profiteren van betaalbare hernieuwbare energie willen we de opbrengsten van de energie uit wind- en zonneparken, op de gronden in bezit van de gemeente, inzetten om de energiearmoede te bestrijden. Dit komt niet alleen ten goede aan de inwoners, maar ook aan de lokale werkgelegenheid.

Wat gaan we in 2026 doen?

• We gaan het beleid voor zon (zon op dak en zonneparken) actualiseren;
• Meerstad-Noord: i n 2025 besluit uw raad of de gemeente gaat investeren in fase 1 van Energiepark Meerstad Noord. Bij een positief besluit gaan we werken naar financial close. Dit is het moment dat zowel de gemeente als de bank instemt met de financiering van het energiepark fase 1. Hierna geven we opdracht en gaan we fase 1 van het energiepark in 2027 definitief bouwen.   
• Via Groningen Werkt Slim zoeken we naar ruimte op het elektriciteitsnet zodat bedrijven meer zonnepanelen kunnen installeren op onbenut dakoppervlak.

Wind
Onze huidige doelstelling op windenergie is om 36MW opgesteld vermogen aan windenergie te realiseren binnen de gemeente Groningen tegen 2035. Op dit moment is voor wind het zoekgebied Roodehaan formeel aangewezen door de provincie als enige zoekgebied. Wij werken samen met de Meerdorpen Energiecooperatie (MDEC) aan de planontwikkeling van 6 windmolens, met de bedoeling om deze gezamenlijk te realiseren en in gedeeld lokaal eigendom te verkrijgen. Deze windmolens bij Roodehaan omvatten ongeveer 20MW aan opgesteld vermogen. Dat maakt dat er naast Roodehaan noodzaak is voor nog een zoekgebied windenergie.

Wat gaan we in 2026 doen?

• Verder uitwerken van de ontwikkeling van windmolens Roodehaan samen met MDEC. Het streven is om in 2026 de benodigde vergunningen aan te kunnen vragen bij gemeente Groningen en provincie Groningen.
  

Transport elektriciteit (netcongestie)

Netcongestie
Decennialang was de beschikbaarheid van elektriciteit geen factor bij de ontwikkeling van woningbouw, bedrijvigheid en voorzieningen. Die tijd is voorbij. De realiteit is dat het elektriciteitsnet zijn maximale transportcapaciteit bereikt. Om overbelasting te voorkomen, voeren netbeheerders een (tijdelijke) stop in voor nieuwe of zwaardere aansluitingen voor grootverbruikers en moeten kleinverbruikers lang wachten op hun (verzwaarde) aansluiting. Dit zet gemeentelijke ambities op het gebied van meer woningbouw, duurzame economische ontwikkeling en verduurzaming van vastgoed en mobiliteit onder druk.

Netbeheerders zetten alles op alles om het elektriciteitsnet te verzwaren. In Groningen betekent dit onder meer de realisatie van veertien extra middenspanningsstations, ruim 750 nieuwe transformatorhuisjes, maar ook verzwaring van het hoogspanningsnet, zoals bijvoorbeeld een uitbreiding van het hoogspanningsstation Vierverlaten. We werken in deze netverzwaringsoperatie intensief samen met de netbeheerders om de verzwaring zo spoedig mogelijk te realiseren. Totdat die verzwaring gerealiseerd is, hebben we te maken met netcongestie. In de brief die we u in september hebben gestuurd, schetsten we hoe we hiermee omgaan.

Wat gaan we in 2026 doen?

• Netbeheerders zetten alles op alles om het elektriciteitsnet te verzwaren. In Groningen betekent dit onder meer de realisatie van veertien extra middenspanningsstations, ruim 750 nieuwe transformatorhuisjes, maar ook verzwaring van het hoogspanningsnet, zoals bijvoorbeeld een uitbreiding van het hoogspanningsstation Vierverlaten. We werken in deze netverzwaringsoperatie intensief samen met de netbeheerders om de verzwaring zo spoedig mogelijk te realiseren. Totdat die verzwaring gerealiseerd is, hebben we te maken met netcongestie. In de brief die we u in september [link] hebben gestuurd, schetsten we hoe we hiermee omgaan.
• Waar mogelijk zoeken we alternatieven om woningbouw, bedrijvigheid, onderwijsvoorzieningen en maatschappelijke initiatieven toch mogelijk te maken. Ook willen we de verduurzaming van de gebouwde omgeving en mobiliteit zoveel mogelijk doorzetten. Dat vraagt om maatwerk. We kijken daarom kritisch naar prognoses voor het net, en samen met de netbeheerders hoe we het bestaande net beter kunnen benutten.
• We zetten in op netcongestiemanagement: het verminderen van piekbelasting op het net. Denk aan andere contracten die bedrijven belonen om de hoeveelheid en de momenten van leveren en afnemen van elektriciteit zo aan te passen dat het net minder wordt belast. We kijken naar het plaatsen van regelbare opwek (stroomgeneratoren) en opslag (onder andere accu’s) in het net, om zo meer ruimte te creëren voor onze ambities.
• We willen netbewuster bouwen. Dat is bouwen op manieren die minder beslag leggen op de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet, zoals huizen die nauwelijks energie meer nodig hebben, het toepassen van installaties die niet aanstaan tijdens de pieken op het net, en door opgewekte energie zoveel mogelijk te gebruiken in de wijk waar het is opgewekt.
• We intensiveren onze samenwerking met netbeheerders, want alleen samen met hen kunnen wij deze opgaven aanpakken. Er zijn geen snelle of eenvoudige oplossingen. Net als de rest van Nederland bouwen we stap voor stap aan een aanpak. Een goed voorbeeld daarvan is Groningen Stroomt Door.
• We blijven lobby voeren bij de verschillende stakeholders om netcongestie in ons gebied zo snel mogelijk op te lossen.
  

Groningen Stroomt Door
Groningen Stroomt Door (verder: GSD) is een samenwerkingsverband tussen Enexis, Gemeente Groningen, Entrance en het Groninger Bedrijfsleven. GSD is opgericht om capaciteitsproblemen van het elektriciteitsnetwerk op bedrijventerreinen in de Gemeente Groningen te beperken. Dat gebeurt door in beeld te brengen hoeveel capaciteit bedrijven van het elektriciteitsnet gebruiken en nodig hebben voor toekomstplannen. Door de opwek en afname van elektriciteit per gebied zoveel mogelijk met elkaar in evenwicht te brengen, kan de capaciteit van het net beter worden benut.

Wat gaan we in 2026 doen?

• Voortzetten van de inzet van GSD op meerdere bedrijventerreinen en starten van inzet op nieuwe bedrijventerreinen;
• Organiseren van kennisuitwisseling tussen bedrijven.
  

Waterstof  
Als Hydrogen Valley speelt de regio Groningen een sleutelrol in de toepassing van waterstof in mobiliteit, klimaattransitie en economische ontwikkeling. De gemeente Groningen is actief betrokken bij verschillende regionale, nationale en Europese waterstofprojecten en -initiatieven. Ook internationaal zijn we actief als lid van het World Energy Cities Partnership (WECP).

Wat gaan we in 2026 doen?

• We zetten in om Groningen nationaal en internationaal verder te positioneren als regio waar de waterstofeconomie in ontwikkeling is en moet landen. Dat doen we door de waterstofketen aan te jagen middels pilotprojecten, door een waterstofcampus in Groningen op te tuigen en door onszelf actief te laten zien in binnen- en buitenland.
• We blijven voor het gemeentelijk wagenpark gebruik maken van waterstofvoertuigen. We gaan meer inzetten op waterstof voertuigen die als zodanig worden gemaakt (in plaats van bestaande voertuigen ombouwen).
• We onderzoeken de mogelijkheid om op de plekken waar door netcongestie niet voldoende vermogen is, waterstofgeneratoren te plaatsen om het aanwezige elektrische vermogen in het net aan te vullen en zo wel alle elektrische voertuigen op te kunnen laden.
  

Groen gas
We streven ernaar om de productie van groen gas binnen onze gemeente te vergroten. We benutten de beschikbare biomassa in onze regio zo optimaal mogelijk, waarbij de waarde-piramide als leidraad dient. Daardoor gebruiken we alleen zogenaamde laagwaarde biomassastromen. Een groot deel van de meest geschikte laagwaardige biomassastromen in onze gemeente worden al gebruikt voor de productie van biogas (GFT en zuiveringsslib van RWZI’s).

Wat gaan we in 2026 doen?

• We kijken samen met partners uit het Groen gas genootschap welke innovaties mogelijk zijn om de groen gas productie in onze gemeente te verhogen.
• We werken samen met onze afvalverwerker Omrin, aan de voorbereiding van een biomassa-verwerkingsinstallatie op het terrein van ARCG. Deze installatie zal compost en biogas produceren.
  

Hernieuwbare Warmte
Ook de warmte die we nodig hebben moet uiteindelijk hernieuwbare warmte worden. Deels zal deze warmte worden opgewekt met elektriciteit en hernieuwbare gassen (voornamelijk groen gas).
Een ander deel van de warmte wordt via water getransporteerd in collectieve warmtenetten. Op dit moment hebben we diverse kleinschalige warmtenetten die met lage temperatuur warmte uit de ondergrond worden gevoed (WKO-systemen) en het grootschalige warmtenet van WarmteStad dat met diverse lage en midden temperatuur warmtebronnen (warmte uit zonthermie, restwarmte industrie, warmte uit oppervlaktewater en afvalwater) wordt gevoed.
Daarnaast worden voor individuele toepassingen veelal warmte uit de omgeving (ondergrond, lucht, water) gebruikt in combinatie met een warmtepomp (elektriciteit).

Wat gaan we in 2026 doen?

• We blijven op zoek naar aanvullingen en/of innovaties om ons warmtenet met midden temperatuur warmte (>60 C) te voeden. Hierbij gaat de voorkeur uit naar lokale warmtebronnen maar blijven we tegelijkertijd de haalbaarheid van restwarmte uit de Eemshaven onderzoeken. Met het ondertekenen van de samenwerkingsovereenkomst van partijen die betrokken zijn bij de restwarmte uit de Eemshaven verwachten we het komende jaar meer duidelijkheid over de haalbaarheid van dit project te krijgen. Daarnaast blijven we de ontwikkelingen op het gebied van diepe geothermie volgen.
• Als de Wcw (wet collectieve warmte) in werking treedt moeten we zorgen dat de opererende warmtebedrijven binnen onze gemeente voldoen aan deze nieuwe wetgeving door het vaststellen van kavels en toetsen van ontheffingen en/of kavelplannen. Naast WarmteStad verwachten we dat mogelijk nog een aantal bedrijven met een collectief WKO-systeem onder de werkingssfeer van deze wetgeving gaan vallen.
  

WarmteStad
De ambitie is om in 2035 circa 28.000 woningequivalenten (Weq) in Noordwest van warmte te voorzien met het midden temperatuur(MT)-warmtenet van WarmteStad. De aanleg van het warmtenet is daarmee een belangrijk instrument in de opgave van verduurzaming van de gebouwde omgeving. De ontwikkeling en uitbreiding van WKO-systemen in nieuwbouwprojecten draagt eveneens bij aan de CO₂-reductie in de gebouwde omgeving. De meest recente ontwikkelingen zijn te vinden in het raadsvoorstel vervolginvestering warmtenet Noordwest fase 2a en verkenning 2b jun 2023 en raadsvoorstel warmteplan De Suikerzijde Groningen nov 2023 .

Wat gaat WarmteStad doen in 2026?

• WarmteStad BV heeft voor haar MT warmtenet inmiddels alle 10.600 WEQ (=woning equivalenten) uit fase 1 gecontracteerd. De uitvoering hiervan loopt tot 2027. Voor fase 2a (5.000 WEQ) is een deel al gecontracteerd. De uitvoering hiervan loopt tot 2031. Verwacht wordt dat in 2026 circa 2000 WEQ worden aangesloten zodat het totaal dan op 9.500 WEQ komt. De verkenning voor fase 2b loopt inclusief onderzoek naar een nieuwe piekcentrale.
• WarmteStad BV zal in Suikerzijde in 2026 haar eerste bron voor het collectieve WKO systeem realiseren en is hier bezig met het aanleggen van de infrastructuur en de benodigde huisaansluitingen.
• WarmteStad BV is bezig met voorbereidingen voor het WKO systeem in Stadshavens. Hier worden de eerste woningen in 2027 verwacht.
  

Wat gaat de gemeente doen in 2026?

• Om fase 1 en 2a goed uit te voeren is aanvullende financiering nodig. Hiervoor heeft u in september een voorstel gekregen.
• In 2026 werkt WarmteStad met ondersteuning van de gemeente verder aan het traject voor JTM-subsidie en financiering van de European Investment Bank (EIB) voor fase 2b. Noordwest 2b betreft de uitbreiding van Noordwest met 12.000 WEq, bovenop de 15.000 WEq van Noordwest-fase 1 en 2a.