Financieel meerjarenbeeld

Intensiveringen 2026-2029

In onderstaand overzicht staan de opgaven waarvoor wij aanvullende middelen beschikbaar stellen. Het betreffen opgaven die niet binnen bestaande budgetten opgelost kunnen worden of waar dit onwenselijke consequenties heeft. We stellen voor deze opgaven op te lossen door het beschikbaar stellen van extra beleidsmiddelen hiervoor. We lichten alle punten afzonderlijk toe.

Er is onderscheid gemaakt tussen opgaven die bijna onontkoombaar zijn ( cursief ) en overige opgaven.

1. Verwijderen wegenfundering Warmtestad
Het is van belang dat WarmteStad haar warmtenet in de openbare ruimte kan aanleggen. Hiervoor moet de wegfundering worden verwijderd. Dit betekent in veel gevallen dat WarmteStad hoogovenslakken moet openbreken en/of weghalen. Het terugbrengen van deze opgebroken hoogovenslakken mag niet meer, omdat ze als sterk verontreinigd worden beschouwd.
Dit leidt tot hogere kosten.
Hiervoor stellen we 450 duizend euro in 2026 en 2027 beschikbaar. Voor de jaren daarna weten we nog niet bij welke straten die worden aangepakt sprake is van hoogovenslakken.

2. Handhaving op het water
Het wordt steeds drukker op het water met (recreatie)vaartuigen. Daarnaast is vanwege de gemeentelijke herindeling het vaargebied in de gemeente verdubbeld. Om effectief toezicht te kunnen houden en te handhaven, dient het team Haven te worden uitgebreid met twee havenassistenten.
We stellen hiervoor 146 duizend euro beschikbaar in 2026 en 2027.  
De formatie-uitbreiding van 2,0 fte leidt tot een verhoging van de overhead van 16 duizend euro in 2026 en 2027.

3. Huisvesting onderwijs en cultuur in Camera-bioscoop
In 2023 is een verkenning gestart om samen met Noorderpoort tot een invulling te komen van de Camerabioscoop aan het Hereplein. Dit is uitgewerkt tot het concept van Campus Camera als experimenteeromgeving. Belangrijke dragers van dit concept zijn Noorderpoort (Kunst- en Mediaopleiding en Beeldcoalitie), het innovatieve leer/werk programma CrossWise, een horeca-invulling (daghoreca plint en zaalverhuur) en de Groninger amateurkunst (oefen-, ontwikkel- en presentatieplek).
We stellen 100 duizend euro structureel beschikbaar vanaf 2026.
Er is een JTF-campussubsidie in voorbereiding. Indien deze volledig wordt toegekend vloeien de beschikbaar gestelde middelen weer terug naar de algemene middelen.

4. Veilig en gezond werken (arbeidsomstandighedenwet)
In de Nederlandse arbeidsomstandighedenwet is de Europese richtlijn voor tijdelijke en mobiele bouwplaatsen vertaald in Nederlandse wetgeving. De gemeente Groningen treedt als opdrachtgever op bij diverse projectmatige bouwactiviteiten en is vanuit die rol aan zet om invulling te geven aan haar verplichtingen op veilig en gezond werken. Het niet conform de wet- en regelgeving uitvoeren van projecten kan leiden tot o.a. het stilleggen van werken en vervolgonderzoeken.
We stellen 150 duizend euro in 2026 beschikbaar voor de implementatie van een veilig en gezond werkproces bij bouwactiviteiten en de borging hiervan in de organisatie.

De formatie-uitbreiding van 1,0 fte leidt tot een verhoging van de overhead van 28 duizend euro in 2026.

5. Toezichthouder BAG meldingen
Vanuit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) wordt maandelijks een overzicht opgesteld van aangevraagde adressen waar geen omgevingsvergunning aan ten grondslag ligt. Deze adressen moeten worden onderzocht om te bepalen of sprake is van illegale bouwactiviteiten of illegale omzettingen naar kamers. We hebben onvoldoende capaciteit om deze adressen te onderzoeken. Er staan nu 150 adressen op de wachtlijst.
We stellen 50 duizend euro per jaar in 2026 en 2027 beschikbaar om de achterstand weg te kunnen werken. De formatie-uitbreiding van 0,5 fte in 2026 en 2027 leidt tot een verhoging van de overhead van 10 duizend euro in 2026.

De kosten in 2026 en 2027 kunnen worden gedekt door de vrijval die ontstaat door de verlaging van de bijdrage aan de Regio Groningen-Assen. Vanaf 2028 wordt de vrijval van 550 duizend euro ingezet ter dekking van het financieel perspectief.

6. Cofinanciering Volkshuisvestingsfonds
Voor de aanvraag van de subsidie volkshuisvestingsfonds vierde tranche van het Rijk is ook gemeentelijke cofinanciering noodzakelijk.
We stellen 490 duizend euro beschikbaar in 2026 en 2027 ter dekking van de cofinanciering.
De kosten in 2026 en 2027 kunnen worden gedekt door de vrijval die ontstaat door de verlaging van de bijdrage aan de Regio Groningen-Assen. Vanaf 2028 wordt de vrijval van 550 duizend euro ingezet ter dekking van het financieel perspectief.

7. Organisatiekosten Energiebedrijf Groningen
De gemeente Groningen wil in 2035 CO ₂ -neutraal zijn. Voor het spoor hernieuwbare energie en opslag via zon en wind hebben we in 2023 het Energiebedrijf Groningen (EBG) opgericht. Het energiebedrijf is van belang voor ontwikkeling, realisatie en toekomstige exploitatie van grootschalige duurzame energieprojecten.
Voor de basisorganisatie van het Energiebedrijf Groningen (EBG) stellen we in 2026 en 2027

201 duizend euro beschikbaar. Deze kosten kunnen worden gedekt uit beschikbare organisatiekosten voor Stadsontwikkeling of het programma Energie.

8. Consignatievergoeding gladheidbestrijding
De gladheidsbestrijding moet er onder winterse omstandigheden voor zorgen dat de veiligheid van de weggebruikers gewaarborgd is. De manier van werken met strooiacties op basis van vrijwilligheid, sluit niet meer aan op de Arbeidstijdenwet en de landelijke richtlijn. Het kwam voor dat we routes niet of te laat strooiden wegens te weinig beschikbare medewerkers met allerlei risico’s en negatieve publiciteit als gevolg.
Om te zorgen dat er voldoende beschikbare medewerkers zijn om de gladheid te bestrijden, is de invoering van een consignatievergoeding gewenst. Dit is een vergoeding die werknemers ontvangen om bereikbaar te zijn buiten de normale werktijden. Een consignatievergoeding werkt kostenverhogend. We gaan uit van een robuuste bezetting afgestemd op de kans op één of meerdere strooiacties per etmaal.
Hiervoor stellen we vanaf 2026 304 duizend euro structureel beschikbaar.

9. Emissieloos wagenpark
Groningen wil in 2035 CO2-neutraal zijn. Alle energie die wordt gebruikt moet per 2035 afkomstig zijn van duurzame bronnen en wordt zoveel mogelijk opgewekt binnen de gemeentegrenzen. Een belangrijk onderdeel is het verduurzamen van het gemeentelijk wagenpark voor 1 januari 2035.
Een emissieloos wagenpark leidt tot meerkosten. De meerkosten hebben betrekking op
Het verschil in prijs tussen een diesel voertuig en elektrisch voertuig en de kosten voor laadpalen.
Bij het bepalen van de omvang van het knelpunt is rekening gehouden dat 50% van de kosten wordt toegerekend aan tarieven (de riool- en afvalstoffenheffing en zakelijke tarieven). De andere 50% komt voor rekening van de algemene middelen.
Het overgaan naar een volledig emissieloos wagenpark in 2035 wordt bemoeilijkt door de netcongestie. Vanwege de netcongestie kunnen niet alle benodigde laadpalen worden gerealiseerd en zijn aggregaten nodig totdat de netcongestie is opgelost.
De aggregaten zijn alleen nodig in de periode dat sprake is van netcongestie. Het is mogelijk gebruik te maken van emissievrije aggregaten op waterstof. De kosten hiervan zijn echter vier keer zo hoog als alternatieven. Gezien het grote verschil in kosten, kiezen we voor aggregaten die gebruik maken van een brandstof die bestaat uit 100% plantaardige reststromen (HVO100). Deze brandstof is relatief schoon, met een CO₂-reductie van 89% en veel goedkoper dan aggregaten op waterstof.
We stellen in 2026 172 duizend euro, in 2027 565 duizend euro en vanaf 2028 858 duizend euro structureel beschikbaar voor de uitbreiding van het emissieloos wagenpark in 2026 en 2027.

10. Onderhoud openbare ruimte- kosten sociaal werkgeverschap
SW medewerkers worden ingezet voor het onderhoud van de stad. Doordat instroom in de sociale werkvoorziening sinds 2015 niet meer mogelijk is, stijgen de kosten die gemoeid zijn met sociaal werkgeverschap. Invulling van deze plekken met andere mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt leidt tot hogere salaris- en begeleidingskosten. 
De uitstroom SW vervangen we voor 50% door mensen uit de doelgroep en voor 50% door reguliere onderhoudsmedewerkers. De meerkosten zijn tot en met 2028 gedekt.
We stellen 373 duizend euro vanaf 2029 beschikbaar.
De formatie-uitbreiding van 9,0 fte leidt vanaf 2029 tot een verhoging van de overhead van 72 duizend euro.

11. /12. Aanpak misstanden vastgoedsector (pandenbrigade)
In 2021 is het project Pandenbrigade opgericht om misstanden in de vastgoedsector op te sporen en hierop te handhaven. De werkzaamheden t.b.v. de aanpak van misstanden in de vastgoedsector vragen extra juridische kennis en betreffen meer complexe casuïstiek die projectmatig en integraal moeten worden bezien. Sinds de invoering van deze werkwijze is er sprake van het toekennen incidentele middelen. Om de intensieve en gestructureerde aanpak van de misstanden in de vastgoedsector consequent toe te kunnen blijven passen, zijn structurele middelen nodig.
Daarnaast voorzien we in 2026 een incidentele grootschalige inzet. In 2026 moet een groot aantal panden worden geïnspecteerd en moet worden opgetreden tegen misstanden. Voor deze inzet is voor 2026 een incidenteel budget nodig voor 4 fte (2 inspecteurs en 2 juristen).
Voor de gestructureerde aanpak stellen we in 2026 en 2027 126 duizend euro incidenteel en vanaf 2028 703 duizend euro structureel beschikbaar.
De formatie-uitbreiding van 7,0 fte leidt tot een verhoging van de overhead van 196 duizend euro vanaf 2028.
Voor de extra inzet in 2026 stellen we 602 duizend euro beschikbaar.
De formatie-uitbreiding van 4,0 fte leidt tot een verhoging van de overhead van 112 duizend euro in 2026.

13.  Ontwikkelen geurbeleid
Vanwege het verlopen van het convenant met Cosun Beat Company is urgentie ontstaan om in 2026 gemeentelijk geurbeleid op te stellen en deze te vertalen in onze Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. Daarmee voldoet de gemeente aan haar wettelijke taak om geurhinder te bestrijden.
We stellen in 2026 incidenteel 50 duizend euro beschikbaar.

14. Visserbrug
Het brugdek van de Visserbrug in Groningen is verwijderd. In eerste instantie zou het verwijderde brugdek van de Visserbrug worden hersteld en teruggeplaatst. Hiervoor is in de begroting 2025 rekening gehouden met een investering van 1 miljoen euro. Er zijn echter meerdere gebreken aan het licht gekomen waardoor het verwijderde brugdek niet kan worden teruggeplaatst maar vervangen moet worden. De investeringskosten zijn afhankelijk van het type brug dat wordt teruggeplaatst. Een brug voor alleen fietsers en voetgangers kost minder dan een brug waar ook auto’s overheen kunnen. We verwachten dat de nieuwe brug maximaal 4 miljoen euro zal kosten. We houden vooralsnog rekening met uitvoering in 2026 en 2027.
We stellen vanaf 2028 122 duizend euro structureel beschikbaar. Indien de investeringskosten lager uitvallen, vloeien de resterende middelen terug naar de algemene middelen.

15. Voedsel- en eiwittransitie landelijk gebied
Het is van belang dat we blijven werken aan een toekomstbestendig en duurzaam voedselsysteem.
In 2024 zijn de routekaart en uitvoeringsagenda voedsel- en eiwittransitie vastgesteld. Hierin zijn de doelen gesteld voor 2030 en 2050 en maken we de transitie concreet door projecten en acties die we gaan uitvoeren. Voor 2024 en 2025 was incidenteel budget opgenomen in de begroting in afwachting van een transitiebudget vanuit het NPLG. Dit budget is echter geschrapt door het Rijk.
Zonder extra inzet en middelen kunnen we onze doelen voor de voedseltransitie en de opgaven in het landelijk gebied niet waarmaken.
We stellen hiervoor in 2026 651 duizend euro beschikbaar.
De formatie-uitbreiding van 1,4 fte in 2026 leidt tot een verhoging van de overhead van 39 duizend euro.

16. Life school square Damsterplein
Voor het Damsterplein is een ontwerp gemaakt om het plein groener en klimaatadaptief te maken. Uitvoering van de vergroening en wateropvang van het plein heeft als gevolg van corona en een intensiever participatieproces vertraging opgelopen. Vanwege de langere doorlooptijd, een wijziging van de oorspronkelijke scope en prijs- en loonstijgingen hebben we te maken met hogere kosten.
Wanneer we de vergroening van het plein niet (of in versoberde vorm) aanpakken, dan zal de Europese subsidie van 1 miljoen niet of niet volledig worden uitgekeerd.
Daarnaast voorzien we een extra investering in het kader van het verbeteren van de verkeersveiligheid. Dit kan door aan de zuidzijde van het plein de weg te versmallen en een 30 km zone uitstraling aan te brengen.
We stellen 125 duizend euro structureel beschikbaar vanaf 2027.

17. /18. /19./23. Implementatie en uitvoering Integrale Aanpak Gele Loper
In één van onze belangrijkste toegangspoorten tot de stad, de Gele Loper, is sprake van forse overlast en onveiligheid. De oorzaak hiervan is complex, meervoudig en hardnekkig. De fysieke inrichting in combinatie met de functies en de vele doelgroepen die gebruik maken van het gebied liggen hieraan ten grondslag. De uitdagingen zijn groot, maar de kansen om van de Gele Loper weer een aantrekkelijk en veilig gebied te maken zijn groter. Dit kunnen we alleen bewerkstelligen door een samenhangende, integrale aanpak te implementeren. Een aanpak van de lange adem. In deze begroting stellen we een aanpak voor die we al hebben aangekondigd in de brief over de gele loper die we u in december 2024 hebben gestuurd (360868-2024).  

We stellen 1,495 miljoen euro in 2026, 1,0 miljoen in 2027 euro en 805 duizend euro in 2028 en 2029 beschikbaar voor de integrale aanpak.
Met deze middelen zetten we in op het vergroten van de veiligheid in het gebied, onder andere door het vergoten van de personele capaciteit, de kosten voor de Wijkhub en uitbreiding van cameratoezicht in het gebied. Daarnaast stellen we in 2026 middelen beschikbaar voor het verbeteren van de verlichting in het gebied en het kunnen reageren op verplaatsingseffecten.
Tot slot versterken we de inzet van het sociale domein in de gele loper in 2026. Dit doen we door het versterken van de regiefunctie op zorg en veiligheid en van de hoog specialistische zorg en ondersteuning voor de complexe doelgroep (330 duizend euro in 2026).

De formatie-uitbreiding van 3,5 fte in de periode 2026-2029 leidt tot een verhoging van de overhead van 28 duizend euro.

20. Woonoverlast coördinator
Woonoverlast is een maatschappelijk probleem dat veel impact heeft op inwoners. Gezien de ernst en omvang van woonoverlast in Groningen is er noodzaak de regie op de aanpak van woonoverlast te blijven beleggen bij een woonoverlast coördinator. Op deze manier kunnen we uitvoering blijven geven aan de Aanpak Wet Woonoverlast en de burgemeestersbevoegdheden bij woonoverlast.
Momenteel werken we aan een uitvoeringsplan en een sluitende aanpak tussen het meldpunt overlast en zorg, de WIJ en de woonoverlast coördinator.
We stellen in de jaren 2026-2028 100 duizend euro per jaar beschikbaar. Na 3 jaar dienen de werkzaamheden van de woonoverlast coördinator te zijn ingebed in de bestaande keten rondom woonoverlast.
De formatie-uitbreiding van 1,0 fte in de jaren 2026-2028 leidt tot een verhoging van de overhead van 28 duizend euro.

21. / 22. Veilig uitgaan
Onze Groningse nacht bruist en kent een rijke en culturele traditie. Tegelijkertijd zien we dat de veiligheid in het nachtleven onder druk staat. Iedereen moet zich veilig voelen in Groningen, zowel overdag als in de nacht, en daarom hebben we in december 2024 (brief met kenmerk 356712-2024) aangekondigd een actieplan op te stellen. De eerste stap in dit proces was een onderzoek naar het uitgaansleven (brief met kenmerk 149034-2025). Uit dit onderzoek zijn aanbevelingen gekomen die worden verwerkt in een actieprogramma Veilig Uitgaan. De aanpak en de samenwerking met relevante partners in het actieprogramma Veilig Uitgaan heeft tot doel het uitgaansklimaat veilig te houden en te verbeteren. Dit kan alleen door een integrale aanpak te realiseren waarbij we zowel fysieke-, als sociale- en veiligheidsmaatregelen inzetten.

We stellen 1,2 miljoen euro in 2026, 590 duizend euro in 2027 en 450 duizend euro in 2028 en 2029 beschikbaar voor uitvoering van het actieprogramma Veilig Uitgaan. Met deze middelen kunnen we een actieplan opstellen en implementeren. Het gaat om (o.a.) projectkosten, het kunnen realiseren van een collectief horecaverbod, inzet van horeca stewards en horeca controles en voorlichting over middelengebruik en grensoverschrijdend gedrag.
Daarnaast is hiervan 600 duizend euro in 2026 bestemd voor een tijdelijke invulling van de casino locatie.

De formatie-uitbreiding van 2,0 fte in de jaren 2026 en 2027 leidt tot een verhoging van de overhead van 36 duizend euro. In 2028 en 2029 is de formatie uitbreiding 1,5 fte. Dit leidt tot een verhoging van de overhead van 22 duizend euro.

24. Wet Kinderopvang
We verwachten vanaf 2026 een tekort op de Wet Kinderopvang Sociaal Medische Indicatie van 320
duizend euro. Dit tekort wordt veroorzaakt door prijsstijgingen van de kinderopvang en een toename
van het aantal uren dat vergoed wordt. We stellen structureel 320 duizend euro beschikbaar vanaf 2026.

25. Bijzondere Bijstand
We verwachten vanaf 2026 vrijval op het budget voor bijzondere bijstand, doordat de verstrekking van aanvullende bijstand voor jongeren onder de 21 jaar wordt overgeheveld naar de algemene bijstand.
We houden rekening met een vrijval van 200 duizend euro in 2026, 170 duizend euro in 2027, 100 duizend euro in 2028 en 60 duizend euro vanaf 2029.

26. Studietoeslag
Studenten die door een medische beperking niet kunnen bijverdienen naast hun studie kunnen
studietoeslag aanvragen indien zij voldoen aan de voorwaarden. De uitgaven zijn in de afgelopen jaren
toegenomen en stijgen nog steeds. De stijging wordt veroorzaakt door hogere normbedragen en meer
studenten met mentale problemen. Gemeenten zijn verplicht om studietoeslag te verstrekken als
iemand daar recht op heeft en de normbedragen worden door het rijk bepaald (gekoppeld aan het
minimumloon). We stellen structureel 1,539 miljoen euro vanaf 2026 beschikbaar.

27. Ontzorgen statushouders
We hebben een tekort op de uitvoering van de wet inburgering omdat er geen directe koppeling is
tussen de middelen die we van het rijk ontvangen en het aantal statushouders dat Groningen moet
huisvesten (gemeentelijke taakstelling). Eén van de taken die we hebben in het kader van de wet
inburgering is het financieel ontzorgen. We stellen 306 duizend euro in 2026 beschikbaar.

De formatie-uitbreiding van 3,5 fte in 2026 leidt tot een verhoging van de overhead van 98 duizend euro.

28. Hoge instroom statushouders
De hoge instroom van statushouders en de stijgende taakstelling leiden tot extra instroom van
statushouders bij Thuisin050 (de afdeling van de gemeente Groningen die verantwoordelijk is voor de
uitvoering van de Wet inburgering 2021). Om wachtlijsten te voorkomen en aan de wettelijke termijn
van 10 weken tussen huisvesting en vaststelling van het persoonlijk plan inburgering en participatie
(PIP) te kunnen voldoen, is het nodig om de formatie van Thuisin050 tijdelijk uit te breiden.

We stellen incidenteel 1,457 miljoen euro in 2026, 1,032 miljoen euro in 2027, 615 duizend euro in 2028 en 301 duizend euro in 2029 beschikbaar. In deze kosten zijn ook de overheadkosten voor formatie-uitbreiding opgenomen.

29. Frictiekosten loonkostensubsidies
Het aantal mensen dat in de gemeente Groningen aan het werk gaat met behulp van de inzet van
loonkostensubsidie neemt sterker toe dan landelijk. Door de systematiek die het rijk hanteert bij de
financiering van gemeenten, wordt deze extra groei met vertraging gecompenseerd. Hierdoor ontstaat
een tekort op de beschikbare middelen. Tegenover dit tekort staan de positieve opbrengsten die met
de inzet van loonkostensubsidie worden gerealiseerd; wanneer mensen met behulp van onze
ondersteuning en de inzet van loonkostensubsidie aan het werk gaan.
We stellen in 2027 245 duizend euro, in 2028 265 duizend euro en in 2029 280 duizend euro beschikbaar. In 2026 is sprake van vrijval van 310 duizend euro.

30. / 31. Vervanging sleutelfunctionarissen
Door ziekte moeten 2 begeleiders eerder stoppen met werken dan hun pensioendatum. Zij moeten
vervangen worden. Het is niet de verwachting dat deze functies uit de doelgroep ingevuld kunnen
worden (door afbouw SW en minder potentieel in de nieuwe doelgroep). Dit leidt tot hogere
loonkosten. Daarnaast moeten we een reguliere beveiliger inhuren voor interventietaken. Deze mogen
niet meer uitgevoerd worden door de huismeester (medewerker SW) omdat iederz in een hogere
risico categorie is ingedeeld. We stellen 248 duizend euro in 2026 en 2027 en 110 duizend euro structureel vanaf 2028 beschikbaar.

32. Afschaffing compensatie transitievergoeding WSW en nieuw beschut
Een transitievergoeding wordt uitbetaald als het dienstverband van een medewerker na 2 jaar ziekte
wordt ontbonden. We betalen regelmatig transitievergoedingen uit aan medewerkers uit de WSW en
Nieuw Beschut doelgroep die langdurig ziek zijn en waarvan het dienstverband wordt ontbonden.
Vanaf 1 juli 2026 worden grote werkgevers niet meer gecompenseerd voor de uitbetaalde
transitievergoedingen. Dit betekent dat deze kosten volledig voor rekening van de gemeente komen.
We stellen 197 duizend euro in 2026, 363 duizend euro in 2027, 334 duizend euro in 2028 en 307 duizend euro vanaf 2029 beschikbaar.

33. Meerjarenbegroting Werk & Participatie - Nominale compensatie
In de begroting 2024 en 2025 hebben we de ruimte in de meerjarenbegroting werk&participatie
ingezet ter dekking van knelpunten op het gebied van werk en participatie. Daarnaast is in de begroting 2024 een deel ingezet voor een sluitende begroting. Onlangs bleek dat in de meerjarenbegroting onvoldoende rekening is gehouden met loon- en prijsstijgingen voor 2026 en verder. Om de geplande activiteiten in de komende jaren door te kunnen zetten zijn aanvullende middelen nodig.
We stellen 765 duizend euro in 2026, 1,565 miljoen in 2027, 26 duizend euro in 2028 en 160 vanaf 2029 beschikbaar.

34. Sportzaal de Groenewei
Voor de nieuwe Sportzaal de Groenewei in Meerstad zijn onvoldoende middelen beschikbaar voor een
sluitende exploitatie. Vanwege de stedelijke vraag naar binnensportcapaciteit is extra volume
toegevoegd aan de sportzaal. Daarnaast ontvangen we een lagere vergoeding omdat de Meeroevers school geen gebruik gaat maken van de sportzaal de Groenewei.
We stellen structureel 50 duizend euro vanaf 2026 beschikbaar.

35. Schuldhulpverlening
De uitvoering van de schuldhulpverleningsacties uit het plan schuldhulpverlening 2024-2028 (vastgesteld door raad in december 2023) worden deels gedekt uit incidentele rijksmiddelen, die tot en met 2025 kunnen worden ingezet. Niet alle incidentele rijksmiddelen kunnen binnen twee jaar worden uitgegeven.
We stellen in 2026 646 duizend euro beschikbaar voor de coördinatie en voor schuldhulpverlening aan bijzondere doelgroepen (zelfstandigen, dak- en thuislozen, ex-gedetineerden, jongeren).
De formatie-uitbreiding van 1,5 fte in 2026 leidt tot een verhoging van de overhead van 42 duizend euro.

36. Rijksmiddelen armoede en schulden
In de Rijksbegroting 2022 was 120 miljoen euro structureel gereserveerd voor het aanpakken van armoede en schulden. Het aandeel van de gemeente Groningen hierin is 2,240 miljoen euro en is als dekking opgenomen voor intensiveringen met betrekking tot armoede en schulden.
In het voorjaar 2023 werd duidelijk dat 900 duizend euro niet onze kant op zou komen en dat dit voor 444 duizend euro nog onzeker was. Inmiddels is bekend dat we ook deze middelen niet ontvangen.
In de begroting 2024 is voor 2024-2026 900 duizend euro beschikbaar gesteld. Uitgangspunt is dat knelpunt vanaf 2027 binnen armoedemiddelen wordt opgevangen.
We stellen in 2026 444 duizend euro beschikbaar ter dekking van de gemiste rijksmiddelen.
Daarnaast stellen we in 2027 304 duizend euro beschikbaar om in 2027 de structurele maatregelen en de inzet van de WIJ voor het intensiveren van de dienstverlening voort te kunnen zetten.  
Vanaf 2028 moet de vermindering van de Rijksmiddelen worden opgevangen binnen armoedemiddelen.

37. Borgen werkprogramma
Voor de uitvoering van het Werk- & Ontwikkelprogramma zijn incidentele middelen beschikbaar t/m 2025. Hoewel het Werk- & Ontwikkelprogramma nog niet volledig is afgerond kan nu al worden gesteld dat een aantal werkwijzen en activiteiten succesvol zijn.
In de begroting houden we er rekening mee dat het werkprogramma leidt tot een verlaging van de kosten van uitkeringen. Om het voordeel te blijven realiseren is het wenselijk het werkprogramma voort te zetten.
We stellen incidenteel 1,05 miljoen euro in 2026 en 850 duizend euro in de jaren 2027-2029 beschikbaar.
De formatie-uitbreiding van 9,55 fte in 2026 leidt tot een verhoging van de overhead van 267 duizend euro in de jaren 2026-2029.

38. Basisbanen
Omdat de instroom in basisbanen minder hard gaat dat verwacht, verwachten we in 2026 middelen over te houden (460 duizend euro). We zien echter wel twee ontwikkelingen die leiden tot hogere kosten. We moeten vooralsnog rekening houden met de CAO WSW in plaats van de CAO aan de slag. Dit leidt tot hogere loonkosten. Daarnaast s het minimumloon in 2024 en 2025 hard gestegen.
We stellen de middelen die in 2026 over zijn (460 duizend euro), opnieuw beschikbaar in 2027 ter dekking van het verwachte tekort in 2027. Vanaf 2028 komen er subsidies aan vanuit Nij Begun, waarbij de basisbaan mogelijk over kan gaan in Nij Begun banen.

39. Route Arbeid+
Route A+ is een route voor leerlingen uit het praktijkonderwijs of voortgezet speciaal onderwijs met het uitstroomprofiel dagbesteding. Route Arbeid+ zorgt voor een duurzaam toekomstperspectief voor deze jongeren, waarbij het arbeidspotentieel zoveel mogelijk wordt benut.
Route A+ is een domein – en organisatieoverstijgende samenwerking tussen DMO, de directie Werk en Participatie, WIJ Groningen, Iederz en het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs. Hierbij wordt vanuit verschillende wetten en regelingen maatwerk ingezet op het moment dat de leerling dit nodig heeft. Tot en met 2027 zijn er middelen beschikbaar om 50 jongeren te kunnen ondersteunen. Op dit moment zijn er meer jongeren die ondersteund kunnen worden dan dat we aankunnen. Dit heeft geleid tot een aanmeldstop.
Om de route te kunnen blijven ontwikkelen stellen we 350 duizend euro beschikbaar in 2026 en 2027.

40. Uitname DU Jeugd – Grote stedenbeleid
In de meicirculaire 2024 is het budget voor de gemeente Groningen vanuit de Decentralisatie Uitkering (DU) jeugd gekort met 554 duizend euro. Deze decentralisatie uitkering maakte sinds 2010 onderdeel uit van de Brede Doel Uitkering – Integraal Samenwerkingsverband voor tegengaan Voortijdig Schoolverlaters (VSV) in het kader van het Grote Stedenbeleid.
De middelen zijn opnieuw verdeeld via een SPUK voor een regionaal programma VSV (inclusief 10% korting vanwege een bezuiniging van het rijk). Gemeenten en onderwijs zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor uitvoering van maatregelen uit het regionaal programma. De nieuw verdeelde middelen moeten worden gebruikt voor een regionaal programma VSV.

We hebben de middelen uit de decentralisatie uitkering ingezet voor projecten onderwijs en Jeugd. De middelen zijn ingezet aan subsidies voor Sociaal maatschappelijk Werk en Veiligheid Jeugd. Deze budgetten zijn opgegaan in de subsidie aan de WIJ en subsidie budgetten van Positief Opgroeien.
Zonder aanvulling van de middelen moeten we de budgetten voor schoolmaatschappelijk werk, preventie activiteiten op scholen, het stimuleren van bewegen verlagen.
We stellen in 2026 554 duizend euro incidenteel beschikbaar om de activiteiten te continueren. Voor 2027 en verder brengen we in beeld wat de consequenties zijn als de Rijkskorting binnen de budgetten moet worden opgevangen.

41. / 42. Accommodatiebeleid
Bij de vaststelling van de nota Sociaal culturele accommodaties in 2024 zijn we gestart met een pilot beheer in Haren en Ten Boer om te verkennen hoe we besturen, verenigingen en accommodaties beter kunnen faciliteren.  Voor deze pilot zijn incidentele middelen tot en met 2025 beschikbaar. Uitgangspunt in de begroting 2024 was dat een deel van de kosten kon worden opgevangen met middelen uit Nij Begun of Versterken en vernieuwen en de rest op te vangen binnen het accommodatiebeleid.
Over de mogelijk inzet uit Nij Begun en Versterken en vernieuwen is nog geen duidelijkheid. We stellen incidenteel 82 duizend euro in 2026 beschikbaar om de pilot te kunnen continueren.

Bij de vaststelling is ook een aantal bestaande accommodaties toegevoegd (Kreukelhof, De Stroming, Huis van Ten Post en Buurtcentrum Bij Van Houten). In de begroting 2024 zijn hiervoor incidenteel middelen beschikbaar gesteld tot en met 2025. Uitgangspunt daarbij was dat een deel van de kosten kon worden opgevangen met middelen uit Nij Begun of Versterken en vernieuwen en de rest op te vangen binnen het accommodatiebeleid. Op dit moment is dat nog niet mogelijk.
We stellen in 2026 155 duizend euro incidenteel beschikbaar. Voor 2027 en verder blijven we kijken naar de mogelijkheden voor dekking uit Nij begun.

43. Zorgkosten WMO
Er is een actualisatie opgesteld van de meerjarenbegroting WMO voor de jaren 2026-2029. Vooral door een tariefstijging bij de verstrekking van huishoudelijke hulp, begeleiding en kortdurend verblijf nemen de kosten bij de WMO fors toe. Aan de andere kant zien we dat de vraag naar rolstoelen en scootmobielen achterblijft. Het is nog onzeker of deze beweging zich in de komende periode zal doorzetten.
We stellen 0,6 miljoen in 2026, 1,2 miljoen euro in 2027, 1,4 miljoen euro in 2028 en 1,8 miljoen structureel euro vanaf 2029 beschikbaar om de gestegen zorgkosten op te kunnen vangen.
Daarnaast is nog sprake van twee risico’s:

• De invoering van de inkomens afhankelijke bijdrage WMO kan een nadelig effect hebben op Groningen. Gemeenten worden dan geacht meer inkomsten bij mensen die zorg ontvangen op te halen en worden daarvoor gekort in het gemeentefonds. Het is nog onzeker wanneer deze bijdrage wordt ingevoerd.
• Vanaf 2027 wordt het collectief vervoer en de gebiedsondersteunende netwerken (GON) opnieuw aanbesteed. Dit kan effect hebben op de zorgkosten.

44. Zorgkosten Jeugd
Bij het opstellen van de begroting maken we elk jaar een inschatting van de meerjarenbegroting jeugd
(budget en kosten). Indien sprake is van een tekort nemen we deze mee in de op te stellen begroting.
Begin 2025 heeft een deskundigencommissie Hervormingsagenda Jeugd adviezen gegeven aan het rijk hoe om te gaan met de compensatie van de zorgkosten van gemeenten. De adviezen hebben betrekking op de compensatie van volumegroei en de aan gemeenten opgelegde taakstelling voor het verlagen van de zorgkosten. Uit de voorjaarsnota van het rijk blijkt dat het Rijk de adviezen van de deskundigencommissie Hervormingsagenda Jeugd niet volledig overneemt. Gemeenten blijven onvoldoende compensatie voor volume- en prijsontwikkelingen krijgen.
Als we in 2026 en 2027 rekening houden met een beperkte volumegroei van circa 2% ontstaat een tekort van 5,3 miljoen euro in 2026, dat in 2027 oploopt tot ruim 8 miljoen structureel. Daarbij houden we rekening met de volumegroei die we gecompenseerd krijgen in het gemeentefonds. De werkelijke volume groei is waarschijnlijk aanzienlijk hoger. Hier houden we nog geen rekening mee. We houden ook nog geen rekening met volume groei na 2027.
Of gemeenten in de toekomst voldoende gecompenseerd worden voor volume groei blijft vooralsnog
onzeker. In het eerste kwartaal van 2027 kijkt de deskundigencommissie jeugdzorg opnieuw naar de
uitgavenontwikkeling en zal hierover een advies geven. Besluitvorming hierover door het Rijk loopt
mee met de voorjaarsbesluitvorming in 2027
In afwijking van het advies van de deskundigencommissie houdt het rijk nog vast aan de structurele
taakstelling op de hervormingsagenda en wordt deze vanaf 2028 zelfs fors verhoogd naar 23,1 miljoen
euro. Dit leidt tot een fors hoger risico voor het weerstandsvermogen. Dit nemen we mee in de
paragraaf weerstandsvermogen. Voor 2026 en 2027 wordt de taakstelling incidenteel verlaagd. Omdat
we hier al rekening mee hielden (overeenkomstig het advies van de deskundigencommissie), leidt dit
niet tot een voordeel.
We stellen 5,3 miljoen in 2026, 8,4 miljoen euro in 2027 en 2028 en 8,1 miljoen structureel euro vanaf 2029 beschikbaar.

45. Passende woon-zorg oplossingen
Het aantal dak- en thuisloze mensen neemt toe. De verbindende factor is dat deze mensen in een kwetsbare situatie verkeren en niet kunnen terugvallen op een passende vorm van opvang en/of een (t)huis, in combinatie met passende zorg, ondersteuning en/of begeleiding. Er is behoefte aan meer en andersoortige woon-/opvangvoorzieningen in combinatie met het scheiden van wonen en zorg.
We stellen incidenteel 1,05 miljoen in 2026 en 850 duizend euro in 2027 beschikbaar voor de extra (lokale) kosten voor het leveren van passende zorg en ondersteuning op de andersoortige woon-/opvangvoorzieningen. Op termijn zouden deze interventies kostenverlagend moeten werken op andere domeinen, daarom is het knelpunt incidenteel opgenomen.

46. Opvang ongedocumenteerden
Het landelijk asielbeleid heeft op dit moment een uitermate grillig karakter en de gevolgen hiervan voor de druk op de verschillende voorzieningen in de vreemdelingenketen, zijn moeilijk te voorspellen.
Het rijk heeft eenzijdig de bestuurlijke afspraken rondom de Landelijke Vreemdelingen Voorziening opgezegd. Naast het vervallen van de rijksfinanciering LVV vervalt naar verwachting ook de bijdrage uit het gemeentefonds in 2026. Daarmee is er geen structurele oplossingen voor ongedocumenteerde vreemdelingen. Omdat wij ons sterk maken voor een menswaardig bestaan en het creëren van rust op straat, willen we de opvang voortzetten. We stellen incidenteel 3,5 miljoen euro in 2026 en 5,6 miljoen euro in 2027 beschikbaar om ongedocumenteerden in deze jaren op te kunnen vangen.

47. Verschuiving van flexibel naar vast personeel
Een deel van de benodigde personeelsinzet voor de Stadsschouwburg en de Oosterpoort (voorbij podiumtechniek) wordt ingevuld met flex-medewerkers (ZZP’ers). Volgens de wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) mag geen sprake zijn van schijnzelfstandigheid (iemand voort een opdracht uit als zelfstandig ondernemer (zzp’er), maar is volgens de regels eigenlijk in loondienst).
Tot voor kort wilden deze medewerkers geen vast arbeidscontract bij de gemeente.
Door de wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) is sprake van een verschuiving van flexibel naar vast personeel omdat in veel gevallen sprake is van een verkapt dienstverband (schijnzelfstandigheid).

Vaste medewerkers zijn door de onregelmatigheidstoeslag en secundaire arbeidsvoorwaarden duurder dan flexibel personeel. We stellen in 2026 150 duizend euro beschikbaar oplopend naar 180 duizend euro vanaf 2029 om de hogere kosten op te kunnen vangen.
De structurele formatie-uitbreiding van 7,74 fte vanaf 2026 leidt tot een structurele verhoging van de overhead van 62 duizend euro.

48. Wijkcentrum de Schakel Oosterhoogebrug
In de wijk Oosterhoogebrug is wijkcentrum De Schakel gevestigd. Het gebouw is de afgelopen jaren minimaal onderhouden. Momenteel worden diverse scenario’s uitgewerkt voor een nieuwe ontmoetingsplek. De omvang van de investering is nog niet bekend.
We stellen incidenteel 200 duizend euro in 2026 beschikbaar voor plankosten.

49. Jaarlijkse herdenking NL-Indie en Keti Koti
Vanaf 2026 zal de jaarlijkse Indië-herdenking worden georganiseerd door een zelfstandige stichting.
Er is structurele ondersteuning noodzakelijk om de continuïteit en kwaliteit van deze herdenking te waarborgen. Hiervoor is 25 duizend euro per jaar nodig.
Daarnaast is de jaarlijkse Keti Koti-herdenking en -viering (30 juni - 1 juli) een belangrijk
moment van reflectie en bewustwording van het slavernijverleden. Hiervoor is 55 duizend euro per jaar nodig.
Deze herdenkingen en vieringen dragen bij aan inclusiviteit en een stad waarin iedereen zich gezien en erkend voelt. We stellen hiervoor vanaf 2026 80 duizend euro structureel beschikbaar.

50. Actieplan mentale gezondheid jongeren
De afgelopen jaren is het aantal jongeren met mentale problemen gestegen. Mentale problemen leiden tot een verlaging van de draagkracht waardoor het functioneren, de zelfredzaamheid en gezondheid achteruit gaat. Preventie van mentale gezondheidsproblemen is noodzakelijk om in de toekomst de kosten voor zorg en participatie te verlagen. Er is daarom voor 2026 beleid nodig voor studenten en jongvolwassenen. We stellen in 2026 120 duizend euro incidenteel beschikbaar. Voor 2027 en verder onderzoeken we of de aanpak kan worden opgenomen in het regionaal transformatieplan en de sociale agenda van Nij Begun.

51. Cultuurprogramma Niemeyer
De voormalige tabaksfabriek van BAT Niemeijer is verkocht aan een ontwikkelaar. Hier wordt een ICT Campus gerealiseerd met ICT-bedrijvigheid, ICT-broedplaatsen, en ondersteunende horeca en Retail. Gemeente Groningen heeft eind 2024 een deel van de fabriek van 8.000 m2 gekocht van de ontwikkelaar om daarnaast een cultureel/maatschappelijk programma te realiseren met kunst, cultuur en broedplaatsen.
We stellen in 2026 incidenteel 250 duizend euro beschikbaar voor plankosten, voor de ontwikkeling van het gemeentelijk deel van Niemeyer (inclusief het opstellen van een businesscase).

52. / 53. Veilig Thuis Groningen en Jeugdbescherming Noord
Jeugdbescherming Noord (JBN) en Veilig Thuis Groningen (VTG) kampen met wachtlijstproblematiek. In december 2024 leidde deze situatie tot het besluit van het Keurmerkinstituut (KMI) dat niet meer wordt voldaan aan eisen en er overbruggingscertificaat is verstrekt. Met dit overbruggingscertificaat krijgen JBN /VTG tijd om aan de eisen voor hercertificering te voldoen.
Dit was een belangrijke aanleiding voor de opdracht aan een extern onderzoeksbureau om een probleemanalyse en herstelplan voor JBN/VTG op te leveren. Voor 2025 is hiervoor een tijdelijke investering in aanvullende uitvoeringscapaciteit gedaan, gedekt uit de algemene reserve.

Op dit moment zijn wij als gemeente met Veilig Thuis in gesprek over de uitwerking van de onderzoeksresultaten om te komen tot een realistisch beeld van benodigde middelen en aantal fte voor Veilig Thuis voor 2026 en verder
Als her-certificering slaagt is het nodig om voor 2026 en verder aanvullende middelen te verstrekken aan VTG / JBN omdat de aanvullende uitvoeringscapaciteit voor een langere termijn nodig is om de wachtlijstproblematiek duurzaam te verhelpen en voor het (structureel) versterken van het sturingskader bij JBN/VTG. Regionale portefeuillehouders hebben uitgesproken zeer terughoudend te zijn in het structureel ophogen van de middelen.

Voor Veilig Thuis Groningen stellen we incidenteel 132 duizend euro per jaar beschikbaar voor de jaren 2026-2028. Voor JB Noord stellen we incidenteel in 2026 522 duizend euro en in 2027 en 2028 300 duizend euro per jaar beschikbaar.

54. Zwembad en sporthal de Blinkerd (geactualiseerd: wordt 550 duizend euro vanaf 2026)
De Stichting tot Beheer en Exploitatie van Sportvoorzieningen in Ten Boer (Stichting BES) is verantwoordelijk voor het Openluchtbad de Blinkerd en voor de sporthal en gymzaal De Tiggelhal.
De stichting vindt het steeds lastiger om te voldoen aan de wet- en regelgeving en de diverse financiële en personele uitdagingen. Daarom wil de stichting dat de gemeente het zwembad, sporthal en gymzaal (deels) weer gaat overnemen en in ieder geval een intensievere ondersteuning vanuit de gemeente nodig is.
We gaan ervan uit dat de kosten in 2026 en 2027 kunnen worden opgevangen met NPG middelen (knelpuntenpot) en vanaf 2028 extra structurele middelen nodig zijn. Voor een deel van de structurele kosten (voor ondersteuning door de gemeente) kijken we naar de mogelijkheden die Nij begun biedt. Daarmee kan het knelpunt structureel worden verlaagd.
We stellen we 196 duizend euro structureel vanaf 2028 beschikbaar om de resterende kosten te dekken.

55. Personeel Sport050
De laatste herwaardering van de 3 functies binnen Sport050 leidt tot structurele meerkosten. Deze meerkosten zijn voor 2025 gedekt. Daarnaast is 1,4 fte formatie-uitbreiding nodig om de reguliere dienstverlening goed uit te kunnen voeren (contractmanagement) en binnen de afdeling zwembaden te komen tot een normale span of control voor de leidinggevenden.
De structurele meerkosten kunnen niet binnen de sportbegroting worden opgevangen en worden vanaf 2026 ten laste van het budget voor nominale compensatie gebracht. Dit leidt er toe dat er vanaf 2026 minder middelen beschikbaar zijn om (gemeentebreed) de stijgingen van lonen en prijzen te compenseren. Dit kan ook consequenties hebben voor inhoudelijke activiteiten.

56. Vervanging SW personeel
Binnen de gemeentelijke organisatie maakten we via detachering gebruik van SW personeel.
Hiervoor werden geen kosten in rekening werden gebracht. Deze detachering is gestopt en de
werkzaamheden kunnen niet worden overgenomen binnen de bestaande formatie.
We stellen vanaf 2026 58 duizend euro structureel beschikbaar.

57. Sterk Hoogkerk
In Hoogkerk is gestart met het experiment Burgerbegroting “Sterk Hoogkerk”. Hierbij worden in jaar nieuwe ideeën en initiatieven voor een begroting opgehaald. Via een zorgvuldig op dialoog gericht proces (tussen bewoners onderling en indien nodig met gemeentelijk specialisten) wordt door de bewoners van Hoogkerk eind van het jaar de begroting van het daaropvolgende jaar bepaald. Het daaropvolgende jaar wordt uitvoering gegeven aan deze begroting en wordt gelijktijdig de cyclus voor het volgende begrotingsjaar weer opgestart.
Inmiddels zijn er twee volledige jaargangen (2023 en 2024) georganiseerd. Een hele cyclus (ophalen en uitvoeren) kost per jaar aan organisatie, communicatie en uitvoering 450.000 (+ overhead van €39.000).
We stellen in 2026 450 duizend euro incidenteel beschikbaar.
De benodigde formatie van 1,4 fte in 2026 leidt tot een verhoging van de overhead van 39 duizend euro in 2026. Voor 2027 moeten we kijken hoe de cyclus onderdeel kan worden ondergebracht in de begroting en bestaande programma’s.

58. Uitvoering plan van aanpak diversiteit
Om de activiteiten vanuit plan van aanpak en actieplan ook te kunnen (blijven) uitvoeren is capaciteit nodig. Naast personele capaciteit zijn ook nog middelen nodig voor te verrichten activiteiten, zoals het organiseren van betekenisvolle dagen, communicatie/pr en themabijeenkomsten.
We stellen incidenteel 205 duizend euro per jaar in 2026 en 2027 beschikbaar

59. Meerkosten aanbesteding koffieautomaten
In 2024 is de aanbesteding koffieautomaten doorlopen. Inmiddels heeft er een inschrijving plaatsgevonden en zoals verwacht is het budget niet toereikend. We stellen vanaf 2026 100 duizend euro structureel beschikbaar.

60. Meerkosten nieuw financieel systeem
Bij de start van de aanbesteding Vervanging DaFinci is op basis van benchmarks voor financiële systemen een inschatting gemaakt van te verwachten incidentele (project)kosten en structurele kosten. Op basis van een zeer diverse bandbreedte binnen de diverse benchmarks is projectbudget opgenomen. Na aanbesteding blijkt dat de kosten hoger uitvallen. Een deel van de hogere kosten (360 duizend euro structureel en 750 duizend euro incidenteel) willen we binnen de begroting oplossen, onder andere door een besparing op beheer en administratie.  We stellen vanaf 2026 267 duizend euro structureel beschikbaar ter dekking van de structurele meerkosten