Paragraaf 4: Onderhoud kapitaalgoederen

Beheerplan openbare ruimte Groningen

In deze paragraaf geven we inzicht in het onderhoud van onze kapitaalgoederen. Voorbeelden van kapitaalgoederen zijn wegen, kunstwerken, water en riolering, gebouwen, speelvoorzieningen en groen. Onderhouden van kapitaalgoederen waarborgt de continuïteit van de voorzieningen en is van belang voor de leefbaarheid, toegankelijkheid en veiligheid.

Als gemeente staan we voor belangrijke maatschappelijke opgaven. In 2025 heeft de raad de nieuwe beheerstrategie vastgesteld (Sturen op Waarden in Groningen (SWING)). Met SWING maken we een kanteling van beeldgestuurd beheer naar waardengestuurd beheer. De strategie waarmee we met het beheer kunnen bijdragen aan belangrijke maatschappelijke waarden, zoals biodiversiteit, klimaatadaptatie, energietransitie, sociale veiligheid etc.  Ervoor zorgen dat onze assets in goede staat van onderhoud zijn en daarmee veilig voor het gebruik draagt hieraan bij.

Met het in 2022 door de raad vastgesteld Meerjareninvesteringenplan vervangingen en groot onderhoud zorgen we er voor dat we verantwoord met de beschikbare middelen omgaan, onze doelen halen en efficiënt aan relevante maatschappelijke opgaven werken. Binnen de financiële kaders van dit plan en op basis van resultaten van de technische inspecties en de BORG-schouw stellen we jaarlijks ons programma groot onderhoud en investeringen op.

Op een gegeven moment is onderhoud alleen namelijk niet meer toereikend. Als het einde van de levensduur is bereikt, zijn investeringen noodzakelijk om kapitaalgoederen te vervangen of te reconstrueren. We voldoen hiermee aan onze juridische verantwoordelijkheid en we verlengen met goed onderhoud de levensduur van kostbare voorzieningen en voorkomen daarmee onnodige hoge kosten in de toekomst. Onderhoud en beheer van een goed functionerend water- en rioleringssysteem voeren we uit overeenkomstig het Programma water en riolering 2025-2029 .

In de onderstaande tabel geven we de globale indruk van de omvang van kapitaalgoederen in onze openbare ruimte.

Kerncijfers

* Vanaf 1 december 2024 hebben geen mutaties in het systeem plaatsgevonden. We gaan over naar een nieuw systeem. Daarin vullen we gegevens aan.

Kaders en doelen
De kaders en doelen die van toepassing zijn op het onderhoud van de verschillende kapitaalgoederen zijn vastgelegd in de relevante beleidsnota’s die zijn weergegeven bij programma 2. Leefomgeving en Veiligheid. Met de uitvoering van de in deze nota’s en beheerplannen gestelde doelen, werken we aan een gemeente waar het prettig is om te zijn en te leven. Een gemeente die schoon, heel, groen en duurzaam is en waar samenwerken met bewoners bij onderhoud en beheer een goede gewoonte is.

Kwaliteiten
Bij het beoogde onderhoudsniveau van de openbare ruimte geldt tussen de verschillende gebiedsdelen van de gemeente nog een aantal verschillen. We waarborgen een goed en veilig gebruik van voorzieningen in de openbare ruimte, onder andere door de tijdige uitvoering van alle noodzakelijke groot onderhoud en vervangingen. Het onderhoudsniveau voor de openbare ruimte wordt ieder jaar door de raad bepaald met de vaststelling van de begroting.

In de nota Sturen op waarden in Groningen (SWING) is de waardengestuurde beheermatrix opgenomen, waarin de uitgangspunten van de nieuwe beheerstrategie staan beschreven. De daarin opgenomen niveaus zijn beoogd en afhankelijk van de beschikbaarheid van middelen.
In de onderstaande beheermatrix zijn de onderhoudsniveaus voor 2026 weergegeven.

Financieel
Een deel van de jaarlijks beschikbare middelen is nodig voor de dekking van vaste kosten. Het gaat dan vooral om de kapitaallasten van eerdere investeringen in vervanging van kapitaalgoederen. Het reguliere (dagelijks) en groot onderhoud brengen we rechtstreeks ten laste van de exploitatie. Wanneer onderhoud en reparaties niet meer toereikend zijn voor de instandhouding van voorzieningen, gaan we over tot vervanging. De investeringen die hiervoor nodig zijn, worden geactiveerd en de raad besluit jaarlijks over het beschikbaar stellen van de investeringskredieten daarvoor.
De raad heeft begin 2023 het meerjareninvesteringenplan vervangingen en groot onderhoud 2022-2031 vastgesteld. Elk jaar bij het opstellen van de ontwerpbegroting wordt het laatste jaar van de meerjarenbegroting als opgave meegenomen in de integrale afweging van de middelen. In de begroting 2025 betreft het de jaarschijf 2028.