Relevante ontwikkelingen
Onze leefomgeving is voor mens en dier robuust en veerkrachtig
Biodiversiteit
Door stikstof, gebrek aan goede leefgebieden en matige waterkwaliteit gaat de biodiversiteit steeds verder achteruit. Er komen steeds minder soorten voor in het landelijk gebied. Hierdoor staan de voedselvoorziening en de beschikbaarheid van schoon drinkwater onder druk. Ook de afname van kwalitatief goede en robuuste groengebieden raakt niet alleen flora en fauna, maar heeft negatieve effecten op de fysieke en mentale gezondheid.
Klimaat
De trend van de afgelopen jaren zet door: het wordt warmer, natter en weersextremen komen steeds vaker voor. Nederland warmt twee keer zo snel op als het wereldwijde gemiddelde. Het groeiseizoen verandert hierdoor. Daarnaast krijgen we te maken met meer en extremere neerslag: het aantal dagen met zware neerslag (50 mm) is aan het stijgen. Op andere momenten hebben we weer te maken met extreme droge periodes waarbij (drink)water schaars is.
Onze leefomgeving is gezond en veilig
Drinkwatervoorziening
Als gevolg van klimaatverandering en de onzekerheid van aanvoer van water, kunnen in de toekomst niet bij alle nieuwbouwlocaties drinkwateraansluitingen gegarandeerd worden. Daarnaast staat de drinkwaterkwaliteit van de Drentsche Aa onder druk door een toename van overschrijding van bestrijdingsmiddelen.
Geurbeleid
In Groningen-West was tot 31 januari 2024 een convenant van kracht over de geluid- en geursituatie in relatie tot woningbouw. In tegenstelling tot geluid geldt voor geur geen wettelijk kader. Nieuw geurbeleid is noodzakelijk om je toekomstige bewoners te beschermen, maar ook ruimte te blijven bieden voor bedrijfseconomische ontwikkelingen.
In alles wat we doen in de openbare ruimte staat leefkwaliteit voorop
Groeiende stad zet de openbare ruimte onder druk
Door de groei van de gemeente en de steeds verder verdichtende stad, komen vitale systemen die nodig zijn om de stad draaiende te houden onder druk te staan. Denk bijvoorbeeld aan het energienetwerk, mobiliteit en het watersysteem. Immers, wanneer de stad groeit, neemt ook de vraag naar energie, water en mobiliteit toe. Het uitbreiden van deze systemen, vraagt om extra ruimte in de ondergrond. Echter, diezelfde ruimte is ook nodig om de gemeente klimaatbestendig te maken; voor de opvang van regenwater of het planten van bomen. Niet alles kan overal. Een breder perspectief is nodig op de toekomstbestendigheid van de stad, in plaats van op de toekomst van systemen alleen.
Wij zijn een circulaire gemeente waar zo weinig mogelijk afval ontstaat, waar we zuinig omgaan met grondstoffen en deze zoveel mogelijk opnieuw gebruiken, zodat we in 2030 afvalvrij zijn.
Beheer en onderhoud openbare ruimte
In maart 2025 heeft uw raad de nota Sturen op Waarden in Groningen (SWING) vastgesteld. Met onze nieuwe beheerstrategie maken we een kanteling van beeldgestuurd beheer naar waardegestuurd beheer, waarmee we kunnen bijdragen aan negen belangrijke maatschappelijke waarden: klimaatadaptatie, biodiversiteit, uitstraling, sociale veiligheid, gezondheid, inclusiviteit, betrokkenheid, circulariteit en co2-reductie. Met de vaststelling van deze nota hebben we een stip op de horizon die onze richting met betrekking tot beheer en onderhoud van de openbare ruimte bepaalt.
Klimaatadaptatie : We maken de openbare ruimte beter bestand tegen extreme weersomstandigheden zoals droogte of hevige regenval.
Het gaat hierbij om het vergroenen van de openbare ruimte, afkoppelen hemelwater, wateropvang, lichtreflecterend asfalt.
Biodiversiteit : Het gaat hierbij om het anders maaien van het gras, planten van andere (inheemse) plantensoorten, groenvoorzieningen meer verbinden et cetera. We onderzoeken hoe we samen met onze inwoners en betrokken organisaties de biodiversiteit in onze gemeente kunnen verbeteren. Daarnaast informeren en inspireren we inwoners en organisaties over plant en boomkeuzes die een positieve bijdrage leveren aan de biodiversiteit.
Uitstraling:
We zorgen ervoor dat inwoners zich prettig voelen in de openbare ruimte.
Het gaat om de esthetische kwaliteit, de mate van verzorging en het behoud van erfgoedwaarden. We doen voldoende onderhoud om de voorzieningen in stand te houden. En we nemen maatregelen om zwerfafval te voorkomen. Om dit te monitoren schouwen we de openbare ruimte.
Sociale veiligheid:
We vinden het belangrijk dat inwoners zich veilig voelen in de openbare ruimte.
Onder deze opgave vallen maatregelen voor voldoende zicht op het verkeer en voor sociale veiligheid. Het gaat hier niet om fysieke veiligheid: dat is namelijk een minimale standaardwaarde binnen beheer. Wegen, bruggen, bomen, moeten te allen tijde veilig en functioneel zijn.
Gezondheid:
We streven naar een aantrekkelijke en goed ingerichte leefomgeving die een gezonde leefstijl stimuleert.
De openbare ruimte kan uitnodigen tot beleving, bewegen, ontmoeten, spelen, sporten en meer.
Inclusiviteit:
We streven naar een openbare ruimte die toegankelijk is voor iedereen, ongeacht inkomen, geslacht, achtergrond, vaardigheden of leeftijd.
Met de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte houden we hier rekening mee en zorgen we voor een toegankelijke openbare ruimte. Bij de uitvoering van het onderhoud betrekken we waar mogelijk medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt.
Betrokkenheid:
We vinden het belangrijk dat onze inwoners prettig wonen in onze gemeente, zich betrokken voelen bij elkaar en bij hun woonomgeving.
We informeren inwoners daarom goed en waar mogelijk vragen we inwoners om mee te denken of voeren we het onderhoud samen met inwoners uit.
Circulariteit:
We streven naar een maximaal hergebruik van grondstoffen.
In de keuze voor materialen houden we er rekening mee, dat we de materialen bij vervanging kunnen recyclen. We kiezen waar mogelijk voor het gebruik van gerecyclede materialen in de inrichting van de openbare ruimte. En we stemmen het onderhoudsniveau van voorzieningen af op instandhouding tot einde levensduur.
CO2-Reductie:
We werken aan het verminderen van CO2-uitstoot te verminderen en uiteindelijk CO2-neutraal te worden.
De komende jaren krijgen we te maken met een energietransitie. Deze vindt voor een groot deel in de openbare ruimte plaats. Het is een uitdaging om voldoende ruimte te vinden, maar het biedt ook kansen, bijvoorbeeld voor het combineren van werkzaamheden. We zetten stappen door te werken aan een emissieloos wagenpark. Hierbij is de uitdaging op koers te blijven ondanks externe ontwikkelingen als netcongestie. Ook werken we verder aan het vervangen van openbare verlichting door duurzame varianten en planten we fors extra groen voor CO2 opname.
Waardengestuurd beheer is niet nieuw voor de gemeente. We doen dat al op veel plekken. Met de beheerstrategie hebben we het officieel vastgelegd en gaan we het proces versnellen. In 2026 gaan we onderdelen van de nieuwe beheerstrategie verder uitwerken en implementeren. We doen dit door nieuwe manieren van programmeren, meten en monitoren verder vorm te geven. Daarnaast bereiden we onze organisatie voor op een nieuwe manier van werken en communiceren we naar inwoners over onze nieuwe aanpak. In 2026 werken we aan een beleidsplan Wegen en een beleidsplan Openbare Verlichting. Daarnaast werken we aan een aanpak voor zwerfafval, één van de prioriteiten van inwoners. Ook zetten we een publiekscampagne op rond de waarde biodiversiteit.
Afval en grondstoffen
Eind 2025 worden de uitkomsten van het burgerberaad, dat zich buigt over de vraag hoe we blijvend kunnen zorgen voor minder afval in onze gemeente, aangeboden aan uw gemeenteraad. In 2026 zullen wij ons richten op de implementatie van de adviezen die u besluit over te nemen.
Het huidige afvalbeleid loopt tot 2026. Omdat de adviezen van het burgerberaad worden meegenomen in het nieuwe afvalbeleid, zal het nieuwe beleid pas in 2026 aan uw raad worden aangeboden.
We zullen evalueren of de bestaande pijlers, die de basis vormen van het huidige beleid, herijkt moeten worden, en daarbij ook onderzoeken waar we als gemeente daadwerkelijk invloed op hebben en waar niet in het realiseren van onze doelstellingen.
We hebben uw raad al geïnformeerd over verschillende ontwikkelingen binnen de afvalketen die een negatieve invloed hebben op het behalen van onze doelstellingen. We verwachten dat deze ontwikkelingen zich ook in 2026 zullen voortzetten, waardoor het een uitdaging blijft om het volume hergebruik te laten stijgen. We blijven de ontwikkelingen binnen de afvalketen nauwlettend volgen en zullen uw raad regelmatig informeren over de gevolgen hiervan op onze doelstellingen.